Η
εμφάνιση του Σπύρου Λυκούδη και των ΜΕΤΑρρυθμιστών αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη για πολλούς
συμπολίτες μας, αλλά και μια δύναμη αλλαγής για το πολιτικό σκηνικό. Ο πολιτικός
λόγος που έχει εκφωνηθεί μέχρι στιγμής και τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας
πολιτικής κίνησης, έχουν δημιουργήσει κάποιες προϋποθέσεις υπέρβασης των
συνθηκών πόλωσης που επιδιώκει να διαμορφώσει ο εν δυνάμει νέος δικομματισμός.
Αλλά και προσδοκίες σε ένα τμήμα της προοδευτικής κοινωνίας των πολιτών. Οι
θέσεις και οι πρωτοβουλίες που έχει πάρει μέχρι σήμερα η νέα πολιτική κίνηση
των ΜΕΤΑρρυθμιστών, έδειξαν ότι πρόκειται για κάτι πραγματικά νέο, που δεν
φοβάται να αναμετρηθεί με τις παθογένειες του πολιτικού συστήματος, να χρησιμοποιήσει
την γλώσσα της αλήθειας και της κοινής λογικής για τα προβλήματα της χώρας. Ήταν η πρώτη δύναμη που ανέδειξε στη
δύσκολη αυτή συγκυρία της χώρας την ανάγκη εθνικής συνεννόησης, για την εκλογή
του Προέδρου της Δημοκρατίας, την διαπραγμάτευση για το δημόσιο χρέος, τη
προετοιμασία για τη συνταγματική αναθεώρηση και την αλλαγή του εκλογικού νόμου.
Μίλησε για την ανάγκη μιας Κυβέρνησης Ειδικού Σκοπού. Έθεσε μια ατζέντα που
καμιά υπεύθυνη πολιτική δύναμη δεν μπορεί να την αγνοήσει.
Τι είναι και τι δεν είναι λοιπόν η κίνηση
των ΜΕΤΑρρυθμιστών και πως αντιμετωπίσθηκε από φίλους και “εχθρούς” :
1. Δεν αποτελεί
ακόμη μια πολιτική πρωτοβουλία για διάλογο με τις άλλες δυνάμεις του προοδευτικού χώρου. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν
ενδιαφέρει τους ΜΕΤΑρρυθμιστές ο διάλογος και η συνάντηση των προοδευτικών
δυνάμεων της χώρας. Αντίθετα, αποτελεί μια από τις κύριες επιδιώξεις της
δημιουργίας τους. Να μπορέσουν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια μεγάλη
συνάντηση όλων των δυνάμεων που εν δυνάμει μπορούν να συγκροτήσουν την
προοδευτική δημοκρατική παράταξη. Οι ΜΕΤΑρρυθμιστές είναι μια νέα πολιτική
κίνηση, μια δύναμη που θέλει να δράσει ως καταλύτης, ως την κινητήρια δύναμη,
για την δημιουργία των προϋποθέσεων της ανασυγκρότησης του προοδευτικού χώρου. Άρα
δεν μπορούν να γίνονται συγκρίσεις με πρωτοβουλίες όπως των “58”, η οποία είχε ως βασικό
σκοπό να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ενός διαλόγου των δυνάμεων της
κεντροαριστεράς. Και η οποία αποτέλεσε μια πρώτη απόπειρα ενός τέτοιου
διαλόγου, που δημιούργησε προσδοκίες, έστω ανώριμες, που όμως βοήθησαν
σημαντικά για να μπορέσουμε σήμερα να κάνουμε το επόμενο βήμα. Και εκτιμώ ότι
ακόμη μπορεί να προσφέρει στην κοινή υπόθεση της μεγάλης συνάντησης.
2. Δεν
είναι ένα άλλο κόμμα της αριστεράς,
που έρχεται να εκφωνήσει σε μια νέα έκδοση τις ίδιες γνωστές αριστερές
διαπιστώσεις για τα προβλήματα της χώρας, να καταγγείλει το σύστημα ίσως με
καλύτερες διατυπώσεις, αλλά χωρίς να προτείνει συγκεκριμένες και ρεαλιστικές
λύσεις. Οι ΜΕΤΑρρυθμιστές είναι μια νέα πολιτική κίνηση που φιλοδοξεί να
εκφράσει δημοκρατικούς, προοδευτικούς πολίτες από το δημοκρατικό Κέντρο, έως
και την ανανεωτική αριστερά και να αποτελέσει τη δύναμη καταλύτη, για τη μεγάλη
συνάντηση των δημοκρατικών, προοδευτικών, σοσιαλδημοκρατικών και
μεταρρυθμιστικών δυνάμεων. Για να διατυπώσουμε όλοι μαζί ένα πολιτικό σχέδιο,
που θα απαντά πειστικά στις σύγχρονες προκλήσεις για τη χώρα και τη κοινωνία,
διεκδικώντας ένα νέο δημιουργικό ρόλο και με ευθύνη για την διακυβέρνηση στη
μετα-μνημονιακή εποχή στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
3. Δεν αποτελεί
μια καλύτερη εκδοχή της Δημαρ, που
έρχεται να δικαιώσει όσους πίστεψαν στο εγχείρημα της Δημοκρατικής Αριστεράς το
2010, αλλά απογοητεύθηκαν στην συνέχεια με τις αντιφάσεις στην πολιτική της. Δεν
είναι όμως ούτε κάποια αντι-Δημαρ εκδοχή. Όχι μόνο γιατί τα στελέχη των
ΜΕΤΑρρυθμιστών δεν είναι μόνο τα στελέχη του αποχώρησαν από την Δημαρ το
φθινόπωρο του 2014, αλλά κυρίως γιατί ο πολιτικός χώρος που απευθύνεται, είναι
για να δώσουμε μια γεωγραφική περιγραφή, από το προοδευτικό δημοκρατικό Κέντρο
έως και την ανανεωτική αριστερά. Και ο σκοπός της δημιουργίας των
ΜΕΤΑρρυθμιστών δεν είναι για να δικαιωθούν όσα στελέχη της διαφώνησαν και
αποχώρησαν, μέσω της επιβεβαίωσης μιας αρνητικής πορείας και κατάληξης της
Δημαρ. Οι ΜΕΤΑρρυθμιστές δεν είναι λοιπόν ούτε αντι-Δημαρ, ούτε μια καλύτερη
εκδοχή της. Είναι μια νέα δύναμη, υπέρβασης των όποιων ορίων ενός αριστερού
κόμματος. Μια δύναμη που θέλει να συγκινήσει και να εμπνεύσει τους
δημοκρατικούς και προοδευτικούς πολίτες, να αποτελέσει τον καταλύτη για την
μεγάλη συνάντηση, για την διασφάλιση της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας και την
υπεύθυνη αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων που έχουμε μπροστά μας.
4. Οι συγγενείς
δυνάμεις του χώρου του δημοκρατικού
κέντρου και της σοσιαλδημοκρατίας, αντιμετώπισαν την εμφάνιση του Λυκούδη και
των ΜΕΤΑρρυθμιστών με ανάμεικτα συναισθήματα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του
τύπου, οι ηγεσίες των βασικών κομμάτων, δηλαδή του ΠΑΣΟΚ και του ΠΟΤΑΜΟΥ που χαρακτηρίστηκαν
από το Σπύρο Λυκούδη ως συγκάτοικοι, θα ήθελαν τη συνεργασία με τους
ΜΕΤΑρρυθμιστές, αλλά ο καθένας με το δικό του τρόπο. Οι ΜΕΤΑρρυθμιστές έχουν
δηλώσει ότι, ένας από τους βασικούς στόχους τους είναι η συμπαράταξη όλων των
δυνάμεων του χώρου. Δηλαδή του δημοκρατικού Κέντρου, της σοσιαλδημοκρατίας και
της ανανεωτικής αριστεράς ή ας πούμε της κεντροαριστεράς για να συνεννοούμαστε.
Ας δούμε όμως ποια είναι τα πραγματικά δεδομένα σήμερα στα κόμματα και τις
κινήσεις του χώρου αυτού, για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε καλύτερα τις
προϋποθέσεις, αυτής της συνάντησης.
5. Το
ΠΟΤΑΜΙ και ο ίδιος ο κος Σταύρος Θεοδωράκης, έχουν διαμηνύσει πολλές φορές, ότι δεν τους ενδιαφέρει το παλαιό πολιτικό
σύστημα και οι πολιτικοί του. Ποιοι όμως συγκαταλέγονται σ’ αυτό το λεγόμενο παλαιό
πολιτικό σύστημα; Δεν είναι άδικο συλλήβδην να απορρίπτουμε κάθε τι παλαιό; Γιατί
στο “παλαιό” πολιτικό σύστημα βρίσκονται αρκετοί μεταρρυθμιστές πολιτικοί, οι
οποίοι έδωσαν κατά καιρούς τις υπηρεσίες τους για την ανανέωση και τον
δημοκρατικό εκσυγχρονισμό του Κράτους και του πολιτικού συστήματος. Άλλωστε
κάθε τι “νέο” μέσα από κάποιο “παλαιό” δεν γεννιέται ; Μήπως το ΠΟΤΑΜΙ έβαλε
πολλούς περιορισμούς και αυτοπεριορισμούς ακόμη και στο δικό του εγχείρημα; Ένα
εγχείρημα που δημιούργησε πολλές προσδοκίες και χαιρετίσθηκε από όλους τους
προοδευτικούς ανθρώπους με ανοικτούς ορίζοντες. Οι θέσεις που έχει διατυπώσει
σε μια σειρά θέματα, αλλά και οι άνθρωποί του, εκφράζουν μια φρεσκάδα και μια
ανανέωση. Όμως ορισμένες φορές –μακάρι να κάνω λάθος - δίνει την εντύπωση ότι επιδιώκει
να εμφανιστεί, ως ο αποκλειστικός πολιτικός χώρος της ανανέωσης και της αλλαγής
του πολιτικού συστήματος. Κατά κάποιο τρόπο σαν να μας λέει ότι, όσοι θέλετε να
αλλάξουμε τα πράγματα προσχωρήστε στο ΠΟΤΑΜΙ. Ως να μην αναγνωρίζει και σε άλλους
το δικαίωμα να μπορούν να πουν καινούργια πράγματα, να θέλουν και αυτοί να
αλλάξουν και να μεταρρυθμίσουν το σύστημα. Ελπίζουμε στην πορεία να ξεπεράσει
αυτά τα χαρακτηριστικά –που αδικεί και το δικό του εγχείρημα- και να
συμμετάσχει στο διάλογο για την συνάντηση των δημοκρατικών προοδευτικών
δυνάμεων, για να διαμορφώσουμε από κοινού την εναλλακτική προοδευτική πρόταση
για τη χώρα.
6. Η ηγεσία
του ΠΑΣΟΚ μαζί με κάποιες συνεργαζόμενες δυνάμεις που είχαν συσπειρωθεί γύρω από την ΕΛΙΑ στις
ευρωεκλογές, έχει προκηρύξει το Συνέδριο της “Δημοκρατικής Παράταξης” για τον
Ιανουάριο του 2015, αν και κάποιοι μίλησαν για αναβολή του. Ανεξάρτητα όμως εάν
θα γίνει τελικά, το σίγουρο είναι ότι είναι επιθυμητή η συμμετοχή των
ΜΕΤΑρρυθμιστών στο Συνέδριο αυτό, ως ένα διακριτό πολιτικό ρεύμα ή πολιτική
κίνηση, όπως εκφράστηκαν δημόσια εκπρόσωποι του χώρου αυτού και αυτό είναι
θετικό. Ποια είναι όμως τα προβλήματα που ενδεχομένως παρουσιασθούν και όχι
οπωσδήποτε από την πλευρά των ΜΕΤΑρρυθμιστών. Το ΠΑΣΟΚ, ως η βασική πολιτική
δύναμη περνάει μια σοβαρή εσωκομματική κρίση, η οποία επιδεινώθηκε μετά την
πολιτική εμφάνιση του Γιώργου Παπανδρέου και την διεκδίκηση κάποιου, ίσως και πρωταγωνιστικού
ρόλου στο χώρο του. Κάποιοι μιλάνε για το come back
του Γιώργου Παπανδρέου, το οποίο είναι
εν εξελίξει. Παρατηρούμε επίσης ότι σοβαρές μεταρρυθμιστικές δυνάμεις και
προσωπικότητες, πέρα από τις δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, κρατάνε αποστάσεις από το
Συνέδριο και τον κο Βενιζέλο. Υπάρχουν δηλαδή αρκετοί σοβαροί παράγοντες που
δυσκολεύουν αντικειμενικά αυτό το εξαγγελθέν Συνέδριο της “Δημοκρατικής
Παράταξης” ή κάποιο άλλο στις δεδομένες συνθήκες, να αποτελέσει την αφετηρία
μιας μεγάλης συνάντησης της κεντροαριστεράς. Και ένας από τους παράγοντες αυτούς
και ίσως ο σοβαρότερος, που δυσκολεύει τα πράγματα είναι ένας και ονομάζεται Βενιζέλος.
Και εξηγούμαι.
7. Ο κος
Βενιζέλος, έπαιξε κυρίαρχο ρόλο
μέχρι σήμερα στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό και σε όλους τους βασικούς σταθμούς
της χώρας τα τελευταία 25 χρόνια, με την θετική του συμβολή, αλλά και όσα αρνητικά
καταλογίζονται από πολλές πλευρές στο ενεργητικό του. Αμφισβητούμενος έντονα
ακόμη και από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, με τις φιλοδοξίες του (θεμιτές ή όχι δεν
έχει σημασία), τις οποίες άλλωστε δεν έκρυψε ποτέ, επιθυμεί –όπως δείχνουν τα
πράγματα- να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο και στην μεταμνημονιακή εποχή, στον
δημοκρατικό προοδευτικό χώρο. Δηλαδή, στη νέα εποχή που θέλουμε να ανοίξουμε
έναν νέο δρόμο όλες οι δυνάμεις του χώρου της κεντροαριστεράς ή της “Δημοκρατικής
Παράταξης”, ο κος Βενιζέλος επιθυμεί να ηγηθεί και της νέας πορείας; Αν αυτό
αληθεύει, που κανένας δεν το έχει διαψεύσει, δημιουργεί δυσκολίες στο κύριο
στόχο κατ’ αρχήν που είναι η μεγάλη συνάντηση. Δεν διευκολύνει την συμμετοχή
στην “Δημοκρατική Παράταξη”, δυνάμεων από τον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς,
πέραν του ΠΑΣΟΚ. Δυνάμεων που έχουν ενστάσεις ή και διαφωνίες με τις πολιτικές
μιας Κυβέρνησης που ο κος Βενιζέλος ήταν αντιπρόεδρος της. Δυνάμεων που έχουν
ενστάσεις για τον ίδιο, ακόμη και μέσα από το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Αλλά και στην
περίπτωση που εκτιμούσαμε όλοι, ότι ο ρόλος του κου Βενιζέλου τα τελευταία τουλάχιστον
τέσσερα χρόνια της κρίσης ήταν θετική, ακόμη και στην περίπτωση που όλη την
πορεία του την κρίναμε θετική, για να προχωρήσουμε στην νέα εποχή, απαιτούνται
νέα πρόσωπα στην ηγεσία της νέας “Δημοκρατικής Παράταξης”. Αν θέλουμε πραγματικά να είναι μια μεγάλη Δημοκρατική Παράταξη και όχι
ένα τμήμα του ΠΑΣΟΚ με κάποιες συνεργαζόμενες δυνάμεις. Με όλους. Χωρίς
αποκλεισμούς και χωρίς ηγεμονισμούς. Δεν μπορεί διαφορετικά να γίνει η
υπέρβαση στο εκλογικό σώμα. Ανεξάρτητα λοιπόν πως αποτιμά ο καθένας μας τον
ρόλο του κου Βενιζέλου στα πολιτικά πράγματα, ή πως θα αποτιμηθεί ιστορικά ο
ρόλος του στο πολιτικό σκηνικό, δεν είναι δυνατόν μια κυρίαρχη μορφή μέχρι
σήμερα στην διακυβέρνηση της χώρας, να είναι ο πρωταγωνιστής και στην νέα
εποχή. Και πρέπει πρώτος απ΄όλους να το καταλάβει ο ίδιος αυτό το στοιχειώδες
συμπέρασμα της πολιτικής επιστήμης και να διευκολύνει τις εξελίξεις. Πρέπει να
κατανοήσει ότι η φιλοδοξία του να παραμείνει ο ίδιος πρωταγωνιστής και στην νέα
εποχή, δημιουργεί ένα ασφυκτικά περιοριστικό πλαίσιο για την συμμετοχή και άλλων
πολιτικών δυνάμεων και προσώπων, ακόμη και από το περιβάλλον του ΠΑΣΟΚ, στην
επιδιωκόμενη μεγάλη συνάντηση. Πόσο μάλλον από τον ευρύτερο χώρο της εν δυνάμει
δημοκρατικής προοδευτικής Παράταξης.
8. Τι μένει
λοιπόν να κάνουν οι ΜΕΤΑρρυθμιστές ;
Εκείνο για το οποίο γεννήθηκαν. Να επιδιώξουν με όλες τις δυνάμεις τους, για τη
μεγάλη συνάντηση όλων των δημοκρατικών προοδευτικών δυνάμεων από το δημοκρατικό
κέντρο έως την ανανεωτική αριστερά. Και αν δεν προλάβουμε να γίνει η
επιδιωκόμενη μεγάλη συνάντηση ; Εάν οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και πάμε άμεσα
σε εκλογές; Και αν δεν ανταποκριθούν οι άλλοι; Δηλαδή το ΠΑΣΟΚ και το ΠΟΤΑΜΙ
εννοούμε κυρίως, γιατί η Δημαρ ήδη έχει επιλέξει –όπως δείχνουν τα πράγματα,
μακάρι να διαψευστώ- να συμπλεύσει με το ΣΥΡΙΖΑ. Βέβαια υπάρχουν όσες δυνάμεις
της διαφωνήσουν με την σύμπλευση αυτή και οι οποίες είναι καλοδεχούμενες στη
συνάντηση αυτή. Έ, τότε θα πρέπει να προχωρήσουμε
με όσους ανταποκριθούν στην ανοικτή πρόσκληση, για την δημιουργία μιας
εκλογικής ομπρέλας για τις επερχόμενες εκλογές. Γιατί οι ΜΕΤΑρρυθμιστές
πρέπει και επιβάλλεται να είναι στην επόμενη Βουλή, μέσα από μια εκλογική
συμμαχία. Μιας εκλογικής συμμαχίας όσο γίνεται ευρύτερης, ώστε να χωρέσουμε
όλοι όσοι συμφωνήσουμε τελικά. Για να εκφράσουμε τους δημοκρατικούς προοδευτικούς
συμπολίτες μας, ακόμη και αυτούς που είναι απογοητευμένοι από το πολιτικό
σύστημα και θέλουν μια δύναμη της λογικής, της δημοκρατικής μεταρρύθμισης και
της βιώσιμης ανάπτυξης, εγγυητές της ευρωπαϊκής πορείας και της μεταρρύθμισης της
χώρας. Μιας δύναμης καταλύτη των συναινέσεων και των συνεργασιών και ταυτόχρονα
κινητήρια δύναμη για προοδευτικές εξελίξεις.
Κώστας
Χαϊνάς
16-12-2014
