Η
ΛΑΡΚΟ είναι από τις πιο παλιές και σημαντικές μεταλλευτικές και μεταλλουργικές
επιχειρήσεις της χώρας. Ιδρύθηκε από
τον Μποδοσάκη το 1963, στις αρχές της δεκαετίας του 80 πέρασε στον περίφημο ΟΑΕ
(Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων) και το 1989 δημιουργήθηκε η σημερινή
ΛΑΡΚΟ. Δραστηριοποιείται σε πέντε νομούς (μεταλλεία Εύβοιας, Εργοστάσιο
Λάρυμνας Φθιώτιδας, μεταλλεία Αγίου Ιωάννη Βοιωτίας, μεταλλεία Καστοριάς, Λιγνιτωρυχεία
Κοζάνης για την τροφοδοσία με λιγνίτη του εργοστασίου Λάρυμνας). Παράγει
κοκκοποιημένο σιδηρονικέλιο (FeNi) το οποίο
εξάγει και τροφοδοτεί με πρώτη ύλη τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές βιομηχανίες
παραγωγής ανοξείδωτου χάλυβα. Οι μέτοχοι της επιχείρησης είναι το ελληνικό
δημόσιο (55%), η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (34%) και η ΔΕΗ (11%). Το 2013 η επιχείρηση κατέγραψε
ζημίες 76,4 εκ.
ευρώ, από 34 εκ.
ευρώ ζημιές του 2012, συσσωρεύοντας ζημιές άνω των 150 εκ. ευρώ. Οι
υποχρεώσεις της εταιρίας ξεπερνούν τα 330 εκ.ευρώ, εκτός από τους φόρους και τα
πρόστιμα που έχουν υποβληθεί ή ενισχύσεις που έχει πάρει από το Κράτος και
αμφισβητούνται για τη νομιμότητά τους [1].
Μια
ιδιωτική επιχείρηση με τέτοια οικονομικά στοιχεία θα έκλεινε ασφαλώς. Η ΛΑΡΚΟ όμως όχι μόνο δεν
κλείνει αλλά, διαθέτει το 30% του συνολικού κόστους λειτουργίας της στο
μισθολογικό κόστος και στο κόστος των εργολάβων που απασχολεί, αφού δίνει 14,5
μισθούς ετησίως με 4.000 ευρώ μέσο μεικτό μισθό. Να μην μιλήσουμε για τα
στελέχη της και τα προνόμια που έχουν διαχρονικά. Και το πιο σημαντικό. Ενώ ως
δημόσια επιχείρηση θα έπρεπε να είχε εφαρμόσει από το 2010 τις περικοπές που
όλες οι ΔΕΚΟ έκαναν με βάση το νόμο, η ΛΑΡΚΟ δεν περιέκοψε ούτε ένα ευρώ ! [2]
Μα
γιατί να κάνει περικοπές η καταχρεωμένη και βουλιαγμένη οικονομικά ΛΑΡΚΟ ; Τι και αν κάθε χρόνο προστίθενται νέες ζημιές στους
ισολογισμούς της ; Τι και αν σήμερα η εταιρία έχει αρνητικά ίδια κεφάλαια της
τάξης των -125 εκ.
ευρώ ; Αφού το κομματικό πελατειακό σύστημα που στηρίζεται όλη η λειτουργία της
θα την στηρίξουν. Όλα τα κόμματα (;) στο όνομα της υπεράσπισης του δημόσιου
χαρακτήρα της ΛΑΡΚΟ τηρούν σιγή ιχθύος για τα χρέη, τις ζημιές, την βιωσιμότητα
της. Ποιος πληρώνει τελικά ; Μα ο φορολογούμενος πολίτης. Όταν κάποιος δεν
πληρώνει φόρους κάποιοι άλλοι επιβαρύνονται επιπροσθέτως φορολογικά. Για άλλη
μια φορά θα βγουν στους δρόμους τα συνδικάτα, οι κομματικές παρατάξεις και θα
απαιτήσουν να συνεχιστεί η ίδια κατάσταση που έχουμε τα τελευταία σαράντα
χρόνια, κόντρα στο κοινή λογική. Και με
τα γνωστά συνθήματα και μαχητικές διαδηλώσεις για “ξεπούλημα” στους ιδιώτες και
στα ιδιωτικά συμφέροντα, θα απαιτήσουν την συνέχιση του υπαρκτού “σοσιαλισμού”
της ΛΑΡΚΟ, και την ιδιοποίηση από κάποιες ομάδες των ωφελειών από την
δραστηριότητα της ΛΑΡΚΟ, σε βάρος όμως του κοινωνικού συνόλου και του δημόσιου
συμφέροντος!
Να
μην μιλήσουμε για το τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος που έχει συσσωρεύσει η εταιρία στις περιοχές που
δραστηριοποιείται με την ανοχή του Κράτους και των ελεγκτικών αρχών. Τεράστιες
τοξικές λίμνες ρυπαίνουν με εξασθενές χρώμιο τα υπόγεια νερά της Μεσσαπίας. Μια
έκταση πάνω από 20 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο βυθό του Ευβοϊκού, ύψους 2,5 μέτρων είναι ένας
όγκος με τοξική σκουριά που ρίχνει “νόμιμα” η ΛΑΡΚΟ εδώ και δεκαετίες, πηγή
ρύπανσης για τα νερά και επικίνδυνα για την βιοποικιλότητα με βαρέα μέταλλα
(κάδμιο, μόλυβδος, υδράργυρος κ.ά.) [3]. Το κόστος
αυτό αλήθεια πόσο μπορούμε να το υπολογίσουμε ;
Και
αναρωτιέται κάποιος ; Αφού η ΛΑΡΚΟ δεν προσφέρει ούτε ένα ευρώ στα ταμεία του
Κράτους κάθε χρόνο γιατί να μην αποκρατικοποιηθεί ; Τουλάχιστον μια ιδιωτική επιχείρηση δεν μπορεί να
μην πληρώνει τους φόρους της. Δεν μπορεί να μην πληρώνει τη ΔΕΗ. Τότε γιατί ; Το
ερώτημα απασχολεί εδώ και πολλά χρόνια τους πολίτες αυτής της χώρας. Άλλαξαν
πολλές Κυβερνήσεις. Καμιά όμως δεν τόλμησε να μεταβιβάσει την επιχείρηση σε
ιδιώτες επιχειρηματίες. Γιατί άραγε ; Μα για τον απλούστατο λόγο ότι η
επιχείρηση αποτέλεσε διαχρονικά, ανεξαρτήτως ποια Κυβέρνηση είχε την ευθύνη για
τις τύχες της χώρας, έναν βασικό μοχλό λειτουργίας και συντήρησης του
κομματικού πελατειακού συστήματος. Στις τοπικές κοινωνίες που λειτουργεί η επιχείρηση (Εύβοια, Φθιώτιδα κ.ά.), καμιά τοπική
αυτοδιοίκηση, καμιά τοπική αρχή, κανένα τοπικό σύστημα εξουσίας δεν μπορεί να
αγνοήσει τη ΛΑΡΚΟ. Και όχι μόνο στα τοπικά θέματα. Για την περίοδο του
2004-2009 έχουν κατατεθεί καταγγελίες για διεθνείς συμφωνίες όσον αφορά τις
τιμές του σιδηρονικελίου, που δημιούργησαν τεράστιες ζημιές στην επιχείρηση επ’
ωφελεία βέβαια κάποιων [4].
Η ΛΑΡΚΟ κατά τη γνώμη μας δεν χρειάζεται να
είναι κρατική επιχείρηση. Την εξόρυξη και των μεταποίηση του νικελίου
μπορεί κάλλιστα να την κάνει και μια ιδιωτική επιχείρηση. Γιατί πρέπει να την
κάνει μια κρατική επιχείρηση ; Άλλωστε και σήμερα ένα μεγάλο τμήμα της εξόρυξης
γίνεται από ιδιώτες (εργολάβοι). Τι θα αλλάξει ; Μάλλον ότι αλλάξει θα είναι σε
όφελος του δημόσιου συμφέροντος και σε βάρος των συμφερόντων κάποιων που
επωφελούνται από την συνέχιση της σημερινής κατάστασης. Η επιχείρηση θα είναι
υποχρεωμένη να τηρεί τους περιβαλλοντικούς όρους, χωρίς το άλλοθι του δημόσιου
χαρακτήρα της και της κάλυψης που έχει από τους συνδικαλιστές της. Θα πληρώνει
τους φόρους της εάν θέλει να λειτουργεί απρόσκοπτα. Οι εξαγωγές θα συνεχίσουν
αφού το προϊόν έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Ενδεχομένως κάποιος ιδιώτης επενδυτής να προχωρήσει και σε μια μεγάλη
επένδυση μιας νέας μονάδας ανοξείδωτου χάλυβα, που αποτελεί στρατηγικό έλλειμμα
για την οικονομία της χώρας και θα λειτουργήσει καθετοποιημένα και
συμπληρωματικά με τη μονάδα σιδηρονικελίου. Και ασφαλώς θα αυξήσει τα κέρδη
του αλλά και θα δημιουργήσει χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας.
Εκείνοι
που θα πάθουν ζημιά από την αποκρατικοποίηση της ΛΑΡΚΟ, θα είναι όσοι
διαπλέκονται στα πολλά και δαιδαλώδη πλοκάμια της κομματικής και τοπικής
διαπλοκής. Ίσως μειωθούν και οι μισθοί των εργαζομένων. Αλλά αυτό είναι
προτιμότερο για το δημόσιο συμφέρον, εάν είναι να συνεχίσουμε να ενισχύουμε
τους μισθούς των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή
από τις εισφορές των υπολοίπων σκληρά εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα.
25-6-2014
Κώστας
Χαϊνάς
